Zwarte stip

Zwarte stip…

Iedereen heeft er al wel over gehoord, maar als ik de verschillende meningen hoor en lees bemerk ik dat er toch een aantal misverstanden bestaan betreffende deze ziekte.

Voor een wetenschappelijke benadering kan iedereen een zoektocht via Google starten, er is veel over te lezen, maar ik wil dit alles eens via een andere weg benaderen.

Eerst en vooral, zwarte stip wordt veroorzaakt door een circo virus, een van de kleinste virussen die er bestaan, en waarschijnlijk is het afkomstig vanuit de planten wereld, waar deze nano virussen heel frequent voorkomen. Aangezien het een virus betreft kunnen we het niet uitroeien met antibiotica, en de anti virale geneesmiddelen die wij ter beschikking hebben hebben er geen vat op.

Ten tweede is het zo dat dit virus een grote affiniteit vertoont voor het immuun systeem van de vogels en als het ware dit immuun systeem verlamt waardoor de vogel als het ware geen afweer meer bezit ten opzichte van infecties. En dit is een eerste boodschap, vogels die sterven van zwarte stip, op een paar inherent zwakkere individuen na, sterven bijna altijd aan een andere infectie, tenminste als deze aanwezig is in het vogel lichaam. Dit kan een E. Coli infectie zijn, maar even goed een streptococ, een stafylococ, noem maar op…dit zijn de echte killers. Dit is ook de reden waarom wij vanuit verschillende hoeken tegenstrijdige rapporten lezen van behandelingen die blijkbaar bij een of andere liefhebber geholpen hebben, maar niet reproduceer baar zijn bij anderen. Als het om een E. Coli secondaire infectie gaat zal een kuurtje amoxicilline helpen, gaat het om coccidiose een kuurtje Baycox of als het gaat om een darm infectie een kuurtje Paramix of Baytril. Dit is ook de reden waarom ook niet alle jongen in een nest sterven, juist omdat er, afhankelijk van vogel tot vogel een verschillende graad van aantasting is van het immuun systeem, dus de ene vogel zijn immuun systeem is meer aangetast dan de andere, en daarom ook vatbaarder voor de secondaire infecties. Zwarte stip wordt ook wel eens “Vogel AIDS” genoemd, wat juist lijkt, want AIDS patiënten sterft ook niet van het AIDS virus, maar ook aan een secundaire infectie, zelfs al gaat het om in se laag virulente infecties bijvoorbeeld schimmelinfecties.

Globaal genomen komen wij steeds opnieuw terecht bij het immuun systeem van onze vogels. Mochten onze vogels een sterk immuun systeem hebben kunnen wij ons de vraag stellen waarom ze dan toch zo vatbaar zijn voor deze virale infectie. Vergelijk het met een setting waar we een patiënt met de griep in een ruimte zetten met 100 andere gezonde mensen. Van deze 100 zullen er bijvoorbeeld 30 de griep krijgen, 70 niet. Waarom? Wel, omdat er bij deze 30 mensen een op dat ogenblik niet optimaal functionerend immuun systeem is, waardoor ze vatbaar worden. Bij de een kan het gaan om een tijdelijk dipje bijvoorbeeld door stress op het werk, een paar nachten met weinig slaap, of het kan gaan om mensen met een onderliggend ziekte beeld, nierlijden, astma, diabetici, enz. U begrijpt wat ik bedoel.

Dus de boodschap is om het immuun systeem van onze vogels optimaal te laten werken. Wat betreft het verstrekken van een of ander preparaat dat dit doet bestaat er op dit ogenblik, evidence based, geen enkel, op een paar heel specifieke molecules na zoals interferon en groeifactoren, welke enkel gebruikt worden in uitzonderlijke gevallen. Het lijkt erop dat al wat wij kunnen doen is ervoor te zorgen dat onze vogels alle benodigde vitamines en mineralen krijgen, wat prebiotica, anti- oxidanten zoals uit spirulina en wat oregano, wat een bewezen effect heeft op infectie van het Clostridium type, welke dikwijls de fatale infecties zijn bij zieke vogels.

Maar er is ook een ander aspect aan verbonden, en dit is waartoe ik wil komen, bij het optimaliseren van het immuun systeem bij onze vogels, en dit gaat erom om onze vogels te vrijwaren van andere, meer chronische onderliggende infecties welke een negatieve invloed uitoefenen op het immuun systeem. Het zijn er niet veel, en het is ook niet moeilijk om te begrijpen. Naast het circo virus weten wij op dit ogenblik, maar de dingen kunnen veranderen, dat ornithose, atoxoplasmose en schimmel infecties allen laag gradige infecties zijn welke een negatieve invloed hebben op het immuun systeem. Stel dat je de kweek start met vogels welke op dat ogenblik drager zijn van een van deze vier infecties dan is het immuun systeem op dat ogenblik al verzwakt en kan IEDERE andere infectie bijvoorbeeld E.Coli, streptokokken, stafylokokken, salmonella, yersinia of giardia een dodelijke infectie veroorzaken. Dus de echte killers zijn deze secundaire infecties! Een aantal jaren gelden werd er door Duitse onderzoekers een mogelijke link gelegd tussen zwarte stip en Mycoplasma infecties, waaruit dan werd besloten een kuur tylosine te geven voor de kweek, maar de resultaten waren tegenstrijdig en niet reproduceerbaar, volgens mij omdat deze Mycoplasma infecties ook behoren tot de groep van secundaire infecties.

Maar er zijn nog twee andere factoren welke hierin spelen, de genetische pool en de factor stress. Door inteelt of lijnenteelt kweken wij vogels met een smallere genetische basis, dit niet alleen wat betreft de show kwaliteit, maar door dit alles duiken er ook slechte genen op, versta genen die structurele fouten veroorzaken in de functie van het immuun systeem. Waarom duiken al deze problemen op bij de kweek van borders en niet bij de fife fancy liefhebbers, welke met dezelfde zorg hun vogels verzorgen als wij? Wel, hier is het antwoord! Het lijkt er zelfs bijna op dat hoe beter je kweekvogels zijn, hoe meer problemen je tegenkomt! Maar als men praat met enkele befaamde kwekers van kleurkanaries welke zich toespitsen op de kweek van de recentste kleurmutaties, wel, deze geven toe dezelfde problemen te hebben als wij, zeker en vast ook door de smalle genetische basis waaruit deze vogels ontstaan zijn.

Om dit alles een beetje meer structuur te geven kunnen wij ons dit alles voorstellen als een piramide bestaande uit vier verdiepingen, welke in relatie ten opzichte van elkaar staan en een invloed uitoefenen op elkaar, waarbij niveau één breder is en dus ook een grotere invloed heeft dan de erboven liggende niveaus.

Niveau één is de genetische sterkte van onze vogels, en het doel moet zijn om een brede genetische basis te hebben om vogels te kweken die een grote natuurlijke weerstand vertonen ten opzichte van infecties.

Niveau twee zou ik gebruiken voor de “stress” factor. Bij vogels met een smalle genetische basis veroorzaakt stress een duidelijke negatieve invloed op het immuunsysteem. Ik kan U verzekeren als men dergelijke vogels zou laten overwinteren in grote vluchten er zeker doden vallen, en daarom niet ten gevolge van ernstige infecties, maar zelfs door bijna banale infecties.

Niveau drie bestaat uit de “big four”: atoxoplasmose, ornithose, schimmel infecties en virale infecties, zoals het circo virus, maar ook andere recenter opduikende infecties zoals het corona virus. Het grote probleem met deze infecties is dat we ze, buiten de stress periodes zoals de kweek of de rui, niet opmerken, de vogels zien er immers volgens ons goed uit!

Niveau vier bestaat uit alle andere infecties, de secundaire infecties hierboven beschreven. Deze infecties zullen een vogel met een sterke genetische basis bijna nooit fataal worden, tenzij de vogel een zwakte vertoond op een van de andere niveaus.

De grote vraag blijft natuurlijk….Wat kunnen wij er aan doen? Laat ons daarom even terugkeren naar de verschillende niveaus.

Niveau één: Doe een outcross, ga dus op zoek naar ander bloed, of als je een eigen lijn hebt let er dan goed op dat je in jouw eigen lijn genetisch niet te dicht verwante vogels paart, daarom dienen notities van vorige jaren. Zie jezelf ook eens graag en koop die vogel waar je altijd al van droomde, hij zal niet alleen zorgen voor een upgrade naar show kwaliteit, maar hij zal ook nieuwe genen meebrengen welke de functie van het immuunsysteem een echte opfrisbeurt zal geven.

Niveau drie: Ga voor de kweek eens langs bij de veearts, met een mestonderzoek en cultuur, en vraag ook eens om te testen naar ornithose toe. Herbekijk jouw zaad samenstelling naar de aanwezigheid van mycotoxines toe, herevalueer jouw methode om zaden te kiemen, maak regelmatig de kooien schoon, want schimmels groeien optimaal in bodembedekking en stof dat rond vliegt bevat infectieuze deeltjes en draagt dus ziektes over, bekijk daarom ook eens of jouw kweekruimte genoeg ventilatie krijgt.

Niveau vier: Dit zijn de klassieke onderzoeken bij de veearts en de resultaten van mestonderzoek.

De wetenschap staat niet stil, en wij zullen steeds opnieuw geconfronteerd worden met nieuwe uitdagingen, maar dit is hoe ik de dingen zie op dit ogenblik, natuurlijk steeds open voor discussie.

Dr Jan Vanderborght