Calcium

Calcium...

Nu we eind januari zijn denken we alweer aan het komende kweekseizoen, en bij de voorbereiding daarvan.

Eén van de factoren waar veel over gepraaat wordt is het al dan niet toedienen van calcium aan onze vogels voor de kweek.

Sommigen beginnen een maand voor de kweek met het toedienen van vloeibaar calcium in het drinkwater, anderen zeggen dan weer dat er bij hen “voldoende kalk in het water zit”.

Maar wat is nu de waarheid...

Het is juist dat onze vogels tijdens de kweek een verhoogde behoefte hebben aan calcium, enerzijds voor een goede eischaalvorming, anderzijds voor een goed groei van de geboren jongen. Maar onze vogels zijn geen kippen die een heel seizoen alle dagen een ei leggen, dus er zijn verschillen.

Bij kippen wordt er een enorme hoeveelheid calcium opgeslagen in het beendergestel alvorens de leg, en worden deze reserves ook permanent aangevuld. Onze vogels leggen een drietal maal een nestje eitjes, totaal niet te vergelijken met de kippen!

Daarom is er fysiologisch dan ook een verschil zodanig dat onze vogels meer afhankelijk zijn van een meer onmiddellijk bruikbare bron van calcium. Zo kan je observeren dat poppen dikwijls 's avonds grit eten, grit dat dan gedurendende de nacht in de darmen zit, vanwaar het opgenomen wordt op het juiste moment om de eischaal te vormen. Er is echter ook een beetje mobilisatie van calcium uit de medullaire botten, maar niet in die mate zoals bij kippen.

Tweede opmerking is dat liefhebbers calcium toedienen in het drinkwater zonder ermee rekening te houden dat er een balans bestaat tussen vit. D, calcium en phosphor. De opname van calcium is gebonden aan deze van phoshor onder invloed van vit. D.

Daarbij komt dan nog dat phoshor, alhoewel uitbundig aanwezig in zaden, niet zomaar vrij beschikbaar is in de darmen van onze vogels. Het aanwezige phosfor is gebonden aan fytaten. Fytaten zijn stoffen uit de plantenwereld welke er voor zorgen dat zaden geen mineralen verliezen tijdens de rustperiode en het is pas als een plantje gaat kiemen dat deze fytaten vernietigd worden waardoor de belangrijke mineralen vrijkomen voor de groei van de plant.

Daarbij nog een belangrijke opmerking dat het natuurlijk dieet van onze vogels in feite niet bestaat uit gedroogde zaden, maar wel uit halfrijpe zaden en insecten. Ik wil daarbij opmerken dat wetenschappers hebben ontdekt dat de samenstelling van halfrijpe graszaden perfect overeenkomt met deze van gekookte eieren, op het vlak van eiwitten en aminozuur samenstelling.

Terug naar de zaden waar de mineralen gebonden zijn aan de fytaten, bijvoorbeeld 80% van alle phosfor is gebonden aan fytaten en dus niet biologisch beschikbaar. De mogelijkheid om deze fytaten af te breken is bij onze vogels heel klein, enkel een beetje in de krop, en is zelfs volledig afwezig bij heel jonge vogels. Denk er ook aan dat onze vogels, in tegenstelling tot kippen, geen uitgebreide darmflora hebben waar men wel in staat is deze fytaten af te breken.

Wat kunnen wij dan doen om ervoor te zorgen dat onze vogels de benodigde phoshor toch krijgen.

Men kan halfrijpe zaden geven waar de phosfor en andere mineralen nog niet gebonden zijn, aangezien dit maar gebeurd heel laat in het rijpingsproces. Maar bij de start van onze kweek zijn deze halfrijpe zaden niet voorhanden in de natuur.

We kunnen de zaden ook weken, ideaal een 24 tal uren, op kamertemperatuur en liefts in een licht zuur milieu.

Zaden koken kan ook, ideaal voor het vernietigen van bijna alle anti nutrienten, behalve het fytaat!Koken zorgt wel voor een betere verteerbaarheid van zaden.

Dan blijft er nog één mogelijkheid over en dat is het kiemen van de zaden, waardoor de fytaten ook afgebroken worden, omdat door het kiemproces het zaadje de opgeslagen mineralen nodig heeft om te groeien. Naar mijn gevoel de beste methode.

Terug naar de praktijk.

Vloeibaar calcium via het drinkwater? Daar ben ik zo geen voorstander voor omdat je de vogels geen keuze geeft. Teveel calcium kan ook aanleiding geven tot stoelgangproblemen, nierproblemen, nierstenen, en het verminderd ook de opname van zink (vruchtbaarheidsmineraal!).

Calcium via het eivoer? Akkoord mee in die mate dat het vit. D gehalte correct is en er, naast calcium ook voldoende phospor in het supplement zit. Dergelijke supplementen zijn er niet veel!

Indien je een supplement gebruikt, kijk dan eens naar de inhoud ervan, en let eens goed op of er ook phospfor inzit, en dit ideaal in een verhouding van Calcium/Phosfor = 2/1.

Indien je daarnaast gekiemde zaden verstrekt en een back up potje van oesterschelpjes en een stukje sepiaschelp dan voldoe je aan alle voorwaarden om problemen te vermijden.

Dr Jan Vanderborght